Waaraan herken je een werk van Koen Broucke? Ik zou zeggen aan ‘the colour purple’. Als er één ‘rode’ draad is die standvastig door zijn heel diverse oeuvre loopt, dan is het het trouwe gebruik van de kleur paars. Bij uitbreiding: alle tinten blauw, waardoor het lijkt alsof elk schilderij is gemaakt tijdens l’heure bleue, dat mooie moment voor de zon opkomt of net nadat ze is ondergegaan.
Vanwaar die voorkeur voor de schemering, waarom doopt Broucke elk van zijn beelden in zo’n bad van melancholie? Broucke: “Ik denk dat in die schemering veel zichtbaar wordt. Te veel licht verblindt, te weinig licht, duisternis, verhult. Zoiets. Maar het heeft ook te maken met het moment van inslapen en ontwaken, het moment van genade waarin je je dromen herinnert. Wanneer het dagbewustzijn met al zijn praktische beslommeringen overneemt, is dat moment weg, is ook de herinnering aan de droom weg. Misschien probeer ik dat vast te leggen.”
Ook in de nieuwe reeks werken die Broucke bij Anouk Vilain Art Gallery presenteert krijgt dat dromerige, blauwpaarse kleurenpalet een prominente rol. ‘Zomer in Waulsort’ is een hommage aan William Turner, en ook de aftrap van een nieuw leven. Tot een tijd geleden verschanste Broucke zich in zijn atelier in Boechout, waar hij gelukkig geen wifibereik had. Maar dat bleek niet genoeg. Het moest nog stiller, nog zuiverder. Die ultrastille plek vond Broucke in Waulsort, ooit een mondain plekje aan de Maas, niet zo heel ver van Dinant.
Hoe hij daar terechtkwam? Dat was te danken aan een vorig project. Samen met Koen Peeters, Peter Holvoet-Hanssen en Pascal Verbeken trok hij een paar jaar geleden op bedevaart naar Miavoye, het Waalse dorp waar Paul van Ostaijen in 1928 in een sanatorium stierf. Hun passage langs Waulsort zorgde dat de ‘perle de la Meuse’ zich voorgoed in Brouckes hart nestelde. Toen de ‘Villa des Roses’ te koop stond, kwam dit als een godsgeschenk.
Broucke: “Als jonge kunstenaar heb je de stad nodig. Je moet netwerken en mensen leren kennen. Als je ouder wordt, maakt het niet uit waar je werkt.” Of net wel. Want deze villa wordt meer dan een privéwoning en verleidt door haar romantische charme moeiteloos een bepaald publiek. Broucke wil er een residentie van maken voor onderzoekers, kunstenaars, theatermakers en muzikanten, maar ook een plek waar verzamelaars en curatoren kunnen blijven overnachten als ze zijn atelier bezoeken.
Maar nu dus, de neerslag van zijn eerste zomer in Waulsort. Broucke trok zijn wandelschoenen aan en trad in de voetsporen van Félicien Rops, William Turner en nog andere schilders die de mooie Maasvallei vastlegden in tekeningen en schilderijen. Waar Broucke vroeger vooral de levens uittekende van imaginaire figuren, neigt hij nu meer naar ‘perspectivisme’. Deze term, geleend van Nietzsche, komt erop neer dat je meer probeert te leren over grote en kleine geschiedenisfeiten door de voetsporen te volgen van anderen, je hun perspectief aan te meten. In Oostende paste hij dit procedé ook reeds toe, samen met zijn vriend en schrijver Koen Peeters, en kropen zij in de huid van Claus, Ensor en Spilliaert. In Waulsort werd dat dus voornamelijk William Turner, die in 1839 doorheen België reisde en de Maasvallei op virtuoze wijze wist te vangen.
Lezen we ook de geest van Turner in deze nieuwe werken? Niet zozeer. Broucke doet hier vooral zijn eigen ding, in zijn eigen coloriet. Taferelen op de rand tussen dag en nacht, die je verbeelding in gang zetten. Elk schilderij is veel, zóveel dat je een verdoken verhaallijn vermoed achter de werken. Een verhaal dat Broucke kent, maar dat hij weigert in woorden uit te schrijven, misschien omdat het quasi niet in taal te vatten is. Hij drukt op de ontspanner op het moment dat het verhaal bijna afgelopen is, de kijker mag het einde zelf verzinnen, en heeft het raden naar wat voorafging.
Met verfstreken schrijft Broucke heelder boeken; bij Anouk Vilain mogen we weer bladeren in zo’n geschilderde roman.
‘Zomer in Waulsort, hommage aan Joseph Mallord William Turner’
Anouk Vilain Art Gallery, 10.11 tot 10.12.2018
Bouquetstraat 123, 3590 Diepenbeek
Deze tekst verscheen eerder op TheArtCouch
