De zoete verleiding van het uitverkoren zijn

Vele sektes, cults, succesvolle religieuze, spirituele of politieke bewegingen werken volgens hetzelfde oeroude principe:

1. ER IS EEN GROOT GEVAAR

De islamisering. De migratiestromen. De controlestaat. De digitalisering. De totalitaire maatschappij. De hel. De duivel. Het vergaan van de wereld. Er wordt altijd een dreiging gecreëerd: een vijand die angst en urgentie oproept.

2. IK, DE LEIDER // WIJ, DE LEIDERS HEBBEN DÉ OPLOSSING

De trekker of de kleine groep ingewijden positioneert zich als degene die het pad naar verlossing kent. Hij of zij belooft richting, bescherming en betekenis in een chaotische wereld. Het kan een soort goeroe zijn, een soort nieuwe messias of een charismatische, populistische leider.

3. WIE VOLGT, ZAL GERED WORDEN

Wie zich aansluit, behoort tot de uitverkorenen, de geprivilegieerden, de ‘wakkeren’, de ‘lichtwerkers’, de ‘vuurtorens’, de yogi’s — zij die ontsnappen aan het grote gevaar en deel zullen uitmaken van een nieuw begin, een nieuwe aarde, een nieuwe wereld.

HET RESULTAAT:

Een grote meute volgelingen die oprecht geloven in een betere wereld, maar die onbewust hun kritische vermogen en autonomie inruilen voor de illusie van zekerheid, zingeving en eenheid.

Deze dynamiek werkt feilloos en al eeuwenlang, omdat ze inspeelt op een diepmenselijk verlangen: de narcistische hunkering naar bijzonderheid, macht of controle.

Voor wie kwetsbaar, gefrustreerd of getraumatiseerd is, is de status van uitverkorenheid te verleidelijk om te weerstaan.

BEGIN BIJ JEZELF

Geloof ik dan niet dat er werkelijk gevaar kan bestaan? Zeker wel. Maar ik denk dat het enige zinvolle antwoord daarop niet een collectief messianisme is, niet de droom van een grootse reddingsoperatie voor de mensheid, maar eenvoudigweg: in je eigen kring liefdevol en congruent handelen. Daar, in het kleine, ontstaat het grote.

Ik geloof ook niet in uitverkorenen. Niemand staat boven iemand anders. We wandelen allemaal een pad met blinde vlekken en misschien wel het meest zij die zichzelf ‘wakker’ of 'gekozen' wanen.

 N.B. 1 Men blijft meestal in veilige warmte van de bubbel (van het narratief, van het paradigma) tot het leven ingrijpt, de beloftes niet bewaarheid lijken te worden en het spiegelpaleis van uitverkorenheid barst. Sommigen echter blijven er levenslang in gevangen.

 N.B. 2 Er bestaat wél ware spirituele ontwikkeling, maar dit is meestal stil en intiem. Een proces dat niet leidt tot verhevenheid, maar tot een ruimer ervaren van de werkelijkheid en meer vrede in het hart. Leraren zijn er dan niet om te heersen of te redden, maar om zacht te wijzen op de eigen kracht. Zij die werkelijk iets te onderwijzen hebben, sturen aan op zelfredzaamheid, helder denken en innerlijke vrijheid, nooit op angst of afhankelijkheid.